İsviçre veya resmi adıyla İsviçre Konfederasyonu, federal yönetimlerin merkezi Bern ile birlikte 26 kantondan oluşan federal bir cumhuriyet. Fransızca adı Suisse, Almanca Schweiz, İtalyanca Svizzera, Romanşça Svizra, İngilizce Switzerland. Bu yazıda İsviçre hakkında bilgi, başkenti, şehirleri, ekonomisi, yemekleri, konumu, haritası, dili, nüfusu, halkı, yüz ölçümü, yaşam, eğitim, kültür, mutfak, gelenekler ve ülke hakkında ilginç bilgiler var.
İsviçre Hakkında İlginç Bilgiler
Huzurlu ama silahlı bir ülke. Nüfusun yarısı kadar silah var.
Nüfusun %23’ü yabancı.
4 resmi dili var.
Yaşam kalitesi en yüksek ülkeler arasında.
3000 metreden yüksek 208 tane dağ var.
Nükleer savaşta tüm nüfusu barındırabilecek kadar sığınak var.
Ana ihraç malı ve ekonomik ürünü çikolata.
Bir öğretmenin yıllık geliri 120.000 ABD Doları.
Başkenti yok.
Meşhur İsviçre çakısının sadece tirbuşon kısmı Japonya malı.
İsviçre bayrağı dikdörtgen değil kare.
İsviçre Nerede? Konumu ve Haritası
Batı Avrupa’da bulunan ülkenin kuzey sınırında Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya, doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn yer alıyor. Yüz ölçümü 41.285 km² olan dağlık ülke, İsviçre Platosu, Alpler ve Jura Dağları üzerinde yer alıyor ve denize kıyısı yok. Topraklarının çoğunu Alp Dağları kaplıyor.
İsviçre Hakkında Bilgi
Ülkenin CH kısaltmasının kökeni, Latince adı Confoederatio Helvetica. Konfederasyonun uzun bir tarafsızlık tarihi var; 1815 yılından bu yana herhangi bir savaşa katılmadı, 2002 yılına kadar Birleşmiş Milletler’e bile üye olmadı. Etkin bir dış politika yürütüyor ve dünya çapında barış girişimlerine katılıyor. Aynı zamanda Kızılhaç’ın doğduğu ülke ve ikinci büyük BM merkezi Milletler Sarayı da dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, Milletler Cemiyeti, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Mülteciler İçin Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Dünya Ticaret Örgütü, Dünya Ekonomik Forumu, UEFA, FIFA, Uluslararası Olimpiyat Komitesi gibi çok sayıda uluslararası organizasyonun ev sahibi.
Avrupa Serbest Ticaret Birliğinin kurucu üyelerinden ve Schengen Bölgesinin bir parçası olmasına rağmen, Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı üyesi değil. Ülke yönetimi UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ve Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesi’ni imzaladı.
Switzerland kişi başına düşen yerli ürün bakımından dünyadaki en zengin ülkelerden biri ve her bir yetişkin vatandaş başına düşen en yüksek mal varlığına sahip. Zürih ve Cenevre sırasıyla dünyadaki ikinci ve sekizinci yaşam kalitesine sahip şehirler. Nominal GSYİH bakımından dünyanın on dokuzuncu, satın alma gücü paritesine göre otuz altıncı büyük ekonomisine sahip. Malların ihracatında dünyada yirminci, ithalatında on sekizinci sırada.
İsviçre Mutfağı ve Yemekleri
İsviçre mutfağı çok çeşitli bir yemek kültürüne sahip. Fondü, raklet ve rösti gibi bazı İsviçre yemekleri ülke genelinde yense de, her bölgenin, yörenin iklimine ve kültürel farklılıklarına göre değişik yemekleri de var. Geleneksel İsviçre mutfağı diğer Avrupa ülkelerinin mutfaklarına benziyor, Gruyeres ve Emmental vadilerinde tamamen yöresel olan süt ürünleri, peynirler üretiliyor. Bu tür mutfak ürünleri İsviçre’nin batısında oldukça fazla çeşitler içeriyor.
Çikolata 18. yüzyıldan beri İsviçre’de üretiliyor. 19. yüzyılın sonlarında temperleme (ön kristalleştirme) gibi birçok teknolojik tekniğin gelişmesi ile İsviçre çikolatasının kalitesi arttı ve dünya çapında oldukça büyük bir ün kazandı. Ayrıca Daniel Peter tarafından 1875 yılında çok büyük bir atılım yapılarak sütlü çikolata icat edildi. Dünya çapında İsviçre en çok çikolata tüketen ülke.
İsviçre’de en ünlü ve yaygın alkollü içki şarap. Ülke toprak, hava, rakım ve ışık zenginliği sebebi ile üzüm çeşitliliğinde oldukça zengin. İsviçre şarabı, özellikle beyaz şaraplar Valais ve Vaud şarapları, Cenevre ve Ticino’da üretiliyor. Üzüm bağları, Roma döneminden beri dünya çapında meşhur. En yaygın üzüm çeşitleri Chasselas (Valais Fendant) ve Pinot Noir. Merlot, Ticino’da üretilen en ünlü üzüm ve şarap çeşidi.
Alpler’de peynir yemekleri geleneksel ve yaygın tüketiliyor. Milli yemek fondü (fondue neuchâteloise), eritme emmental peyniri, gravyer (gruyere) peyniri ve şarap karışımına kübik ekmek parçaları batırılarak yeniyor.
Dünyaca ünlü İsviçre yemeği raklet (raclette), peynirin ateşte eritilip tabağa patates ve ekmeğin yanına kazınarak konup yenmesiyle tüketiliyor. Raklet peynirinin eritilmesi için yapılan modern masa üstü elektrikli raklet makinelerinin 2-4-6-8 kişilik çeşitleri var. Kesilen peynir kalıpları raklet makinesinin içindeki küçük küreklere konuyor, eriyen peynir, haşlanmış patates, soğan, kurutulmuş et, mantar veya jambon üzerine dökülerek yeniyor.
Çikolatanın yanı sıra leckerli adlı baharatlı, jöleli ballı kekleri de meşhur. Alman etkili bölgenin sevilen yemekleri rösti (kızarmış rendelenmiş patates), sosis ve sauerkraut (Alman usulü lahana turşusu). Diğer meşhur İsviçre yemekleri zürcher eintopf (Zürih tarzı dana yahni) ve zander (uzun levrek balığı). Yöresel Sankt Gallen domuz sosis ve sucukları (bratwurst), maisgold gibi çeşitli şarapları ve mısır birası var.
İsviçre Ekonomisi
Kararlı ve zengin bir pazar ekonomisine sahip olan Switzerland, kişi başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da Amerika Birleşik Devletleri, Japonya ve büyük Avrupa ekonomilerinin önünde yer alırken, alım gücü paritesinde onuncu sırada geliyor. 20. yüzyılın çok önemli bir döneminde açık ara ile Avrupa’nın en refah ülkesi olan İsviçre 1990’lardan beri ağır bir büyüme dönemine girdi ve 2005’e gelindiğinde kişi başına GSYİH’da nüfusu bir milyondan büyük Avrupa ülkeleri arasında İrlanda, Danimarka ve Norveç’in ardından dördüncülüğe düştü ve satın alma paritesine göre de onunculuğa geriledi. Buna karşın İsviçre’de kişi başına düşen milli gelir 80.000 dolar düzeyinde olup, 35.000 dolar civarındaki AB ortalamasının oldukça üstünde. İşsizlik oranı % 3.2. İsviçre Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üyesi.
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi; görevi din, inanç, dil, ırk, toplumsal sınıf veya politik görüş farkı gözetmeksizin insan hayatı ve sağlığını korumak, insan varoluşunun saygı görmesini sağlamak, insanların acı çekmesini önlemek ve acılarını dindirmek olan uluslararası bir insani harekettir.
Hareket, üç farklı kurumsal oluşumu içinde taşımaktadır: dünyanın hemen her ülkesindeki ulusal dernekler; bu derneklerin koordinasyonunu sağlayan bir federasyon (IFRC) ve silahlı çatışmalarda insan hayatını ve onurunu korumaya odaklı bir uluslararası komite (ICRC). Her dört yılda bir komiteden, federasyondan, ulusal derneklerden katılımla toplanan Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Konferansı, hareketin en yüksek tartışma ve karar organıdır.
yardım operasyonlarını koordine eder. 80 ülkede 12.000 kişi istihdam eder.[2] Hükümetlerin ve yerel Kızılhaç – Kızılay derneklerinin bağışları ile finanse edilir.[2] Komitenin çalışmaları üç kere (1917, 1944, 1963) Nobel Barış Ödülü ile ödüllendirilmiştir. 1990’da BM’de gözlemci statüsü kazanmıştır.
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi;
Görevi din, inanç, dil, ırk, toplumsal sınıf veya politik görüş farkı gözetmeksizin insan hayatı ve sağlığını korumak, insan varoluşunun saygı görmesini sağlamak, insanların acı çekmesini önlemek ve acılarını dindirmek olan uluslararası bir insani harekettir.
Amblemler
Hareketin amblemleri Kızılhaç, Kızılay ve Kızıl Kristal'dir.
Kızıl Haç
Kızıl Haç, 1863'teki Cenevre Konferansı'da resmen hareketin amblemi olarak kabul edilmiştir. Bu amblemin tarafsız bir ülke olan İsviçre'nin bayrağındaki renklerin değiştirilmesi ile oluşturulduğu, dini bir anlam içermediği iddia edilir.[3]
Kızılay
İçinde haç bulunduğu için Kızılhaç amblemini kullanmak istemeyen Osmanlı Devleti, 93 Harbi döneminde amblem olarak Kızılay figürünü kullanacağını ilan etmiştir. Kızılay figürü, Osmanlı bayrağındaki renklerin ters çevrilmesi ile oluşturulmuştu. Kızılay ambleminin resmen kabul edilmesi 1929’da gerçekleşti. Kızılay amblemi, günümüzde 33 devletteki ulusal dernek tarafından kullanılır.
Kızıl Kristal
Ne Kızılhaç, ne de Kızılay amblemlerini kullanmayı kabul eden İsrail'deki Kızılkalkan Derneği'nin, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu'na kabul edilebilmesi için, 7 Aralık 2005'te düzenlenen bir diplomatik konferansta “Kırmızı Kristal” hiçbir dini, siyasi, etnik çağrışımı olmayan bir amblem olarak kabul edildi. Amblem, beyaz fon üzerinde köşeleri yukarı ve aşağı bakan kırmızı bir kareden oluşur. Harekete ve komiteye sonradan dahil olan ve Kızılay - Kızılhaç'ı ilk etapta kullanmak istemeyen ulusal dernekler için Kızıl Kristal'in içerisinde dini bütünlüğüne göre Kızılay veya Kızılhaç amblemini bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. Bu sayede diğer iki amblemin koruyuculuk ve savaş anındaki savunuculuk özellikleri korunmuş olur.
