Türk mutfağında balık sofralarının olmazsa olmazı, yemek sonrası sunulan mis gibi kokan bir helvadır. Özellikle restoranlarda ya da evde keyifli bir balık yemeğinin ardından tahin helvası veya irmik helvası ikram edilmesi adeta bir ritüel haline gelmiştir. Peki, balıktan sonra neden helva yenir? Bu geleneğin ardında hangi kültürel ve bilimsel sebepler yatıyor? İşte balık ve helva ikilisinin lezzet dolu hikayesi…
1. Geleneksel ve Kültürel Bir Alışkanlık
Balıktan sonra helva yeme alışkanlığı Osmanlı dönemine kadar uzanıyor. Osmanlı sofralarında balık yemeği genellikle özel günlerde tercih edilirdi ve ardından helva ikram edilirdi. Bu alışkanlık zamanla yerleşmiş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Halk arasında "balık hafif bir yemek olduğu için üzerine tatlı iyi gider" inanışı da yaygınlaşmıştır.
2. Sindirimi Kolaylaştırıcı Etkisi
Bilimsel açıdan bakıldığında, balık protein bakımından zengin bir besindir ve sindirimi biraz zaman alabilir. Helvada bulunan tahin, un ve şeker gibi bileşenler sindirimi destekleyerek mideyi rahatlatabilir. Özellikle tahin helvasının içerdiği yağlar ve kalsiyum, balığın mideye oturmasını önleyici bir etki yaratabilir.
3. Soğuk Balığın Üşütücü Etkisini Dengeleme İnancı
Halk arasında balığın soğuk bir besin olduğu ve vücuda serinlik verdiği düşünülür. Tatlı ve yoğun bir kıvama sahip olan helvanın ise bu serinliği dengelediğine inanılır. Bu yüzden özellikle kış aylarında balık yendikten sonra sıcak irmik helvası veya fırında tahin helvası tüketmek yaygın bir alışkanlıktır.
4. Besin Değerlerini Tamamlama
Balık, omega-3 yağ asitleri açısından zengin olsa da vücuda karbonhidrat sağlamaz. Helva ise bol miktarda karbonhidrat içerdiği için balıkla birlikte tüketildiğinde dengeli bir öğün oluşturur. Bu sayede enerji seviyesinin korunmasına yardımcı olur.
5. Tatlı Krizini Gideren Lezzetli Bir Son
Balık genellikle hafif ve yağsız bir yemek olduğu için yemek sonrası tatlı isteği uyandırabilir. İşte tam da bu noktada, helvanın yoğun ve tatmin edici kıvamı, yemeğin ardından gelen tatlı krizine mükemmel bir çözüm olur.
