Rahmetli Demirel ‘’Kaynamayan tencere iktidarları götürür.’’ derdi. Yerel seçimlerde iktidarı götürmek mümkün olmadığından halk Ak Partiye ve Tayyip Beye çok güçlü bir mesaj verdi. Sonuçlar vatandaşın ekonomik performanstan memnun olmadığını, 2023 Mayısına göre memnuniyetsizliğin son derece yaygınlaştığını gösteriyor. Ak Parti 2015 yılının kasım ayından sonra yapılan her seçimde bir önceki seçime göre oy kaybetti. 2015 yılında %49 oy alan Ak Parti dün %36 oy aldı ki bu oyun en az %4-5 kadarı MHP’nin.
Yani Ak Partinin gerçek oyu %31-32 civarında. Parti yönetimi pansuman önlemleri bırakmalı ve partiyi yeniden umut haline getirecek devrimler yapmalı. Parti ilk on iki yılında olduğu gibi kanatlardan oluşmalı. Merkez sağ isimler, milliyetçiler daha ılımlı siyasetçiler üst yönetimde görevlendirilmeli. Ak Parti ekonomi, adalet, eğitim, yerel yönetimler ve sağlık alanlarında ciddi reformlar yapmazsa erimeyi durduramaz. Bu seçimlerde %40 oy alabilen Ak Parti ile MHP’nin oy toplamı, sadece on ay önce yapılan seçimlerde %46’idi.
Seçimlerin Ak Partiden sonraki mutlak mağlubu İyi Parti oldu. Seçimlere bütün bölgelerde kendi adaylarıyla katılan İyi Parti, %4’ün bile altında kaldı. 28 büyükşehirde ve 10’dan çok şehirde aday göstermeyerek Ak Partiyi destekleyen MHP’nin dahi altında kaldı. Kaldı ki alınan oylar, İyi Partiden ziyade adaylara verildi.
Ak Partinin, CHP’nin ve MHP’nin muhtelif nedenlerde aday göstermediği popüler isimler seçimlere İyi Parti saflarından katıldılar. Yani İyi Partiyi yönetenler oy oranını %4 olarak hesaplarlarsa kendilerini kandırmış olurlar. İyi Parti de Meral hanımda artık siyasi olarak yok hükmündeler. Her seçimde biraz daha eriyecekler. Bu süreci genel başkan değişikliği de durduramaz. DYP ve ANAP’ta durduramadığı gibi. Diğer mutlak mağluplar, tabela partisi oldukları tescillenen Deva, Gelecek, Demokrat, Memleket ve Saadet partileridir. Seçimlerde iddialı partilerden Zafer ve TİP’ te kan kaybederek çıktı.
Seçimlerin mutlak galibi CHP’dir. Sonuçlara kişiler açısından bakarsak, İmamoğlu, Yavaş ve Özel zafer kazandılar. Özel’in zayıf performansına rağmen partisi, %37 oyu aştı ve birinci olarak ipi göğüsledi. Ege bölgesi Menderes’e ve Demirel’e sahip çıktığı gibi evladına sahip çıktı. Ege şehirlerinin tamamı ve Akdeniz ve Marmara’nın Egeye komşu olan kentlerinin hepsi CHP’yi tercih etti. Genel seçimlerde Karadeniz’de etkili olamadığı için eleştirilen İmamoğlu, sadece İstanbul’u fark atarak kazanmadı.
Aynı zamanda Zonguldak, Bartın, Amasya, Kastamonu ve Giresun gibi Karadeniz kentlerinin kazanılmasında belirleyici oldu. 29 Mayıs’ta başlattığı değişim sürecinde bir aşama daha kat etti. Yavaş ise hem rakibine tarihi fark attı hem de CHP’nin hiçbir zaman kazanamadığı çok sayıda ilçenin kazanılmasını sağladı. Vatandaş hem CHP’ye hem de bahse konu üç isme sadece kredi açtı. Bu kredi karşılıksız ya da süresiz değildir, hakkıyla değerlendirilmezse muhataplar hüsran yaşarlar. Önümüzdeki cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP adayının Yavaş ve İmamoğlu’ndan biri olacağı ve Kılıçdaroğlu’nun tarih olduğu seçim sonuçlarıyla tescillendi.
Yeniden Refah seçimlerin ikinci galibidir. Oylarını iki kattan fazla arttıran Refah, değerlendirme hatası yapmamalı. Zira aldığı oyların önemli kısmı, İyi Partide olduğu gibi, Yeniden Refaha değil, gösterdiği adaylara verildi. Özellikle Ak Partinin aday göstermediği popüler isimler YRP gibi zayıf bir partiden aday olarak güçlerini gösterdiler. Ak Parti biri büyükşehir olmak üzere üç kenti ve yaklaşık %4 nispetinde oyu başka partilerden aday gösterilen mensupları yüzünden kaybetti. Ak Parti, sonuçları bu açıdan da değerlendirmeli, aday tespit süreçlerinin doğru yönetilmediğini kabul ederek daha demokratik bir model belirlemeli.
Seçimlerde kısmen başarılı olan iki partiden biri Dem Partidir. Dem Partinin oyları azaldı ama bunun nedeni CHP ile kent uzlaşısı yapmasıdır. Dem, kısmen başarılıdır zira başta İstanbul olmak üzere çok sayıda metropolün büyükşehir belediye meclislerinde grup kurdu. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde geçen dönem aldığı kentlerin tamamını yine kazandı. Doğu Anadolu’da Ak Partiye kaptırdığı Ağrı’yı geri aldı.
Kısmen başarısızdır çünkü, daha önce 90’dan fazla ilçeyi kazanabiliyordu bu seçimlerde sadece 63 ilçede ipi göğüsleyebildi. Dem Partinin en büyük kazanımıysa, seçim sonuçları münasebetiyle güç kaybeden Ak Partinin artık eskisi kadar kolay kayyum atayamayacak olmasıdır. Sonuçlar, Dem Partinin içindeki CHP ile iş birliği yapılmasını savunan Erdoğan karşıtı kanadı güçlendirdi.
Seçimlerde kısmen başarılı olan diğer parti MHP’dir. Başarılıdır zira cumhur ittifakının oy kaybetmesine rağmen büyükşehirlerde belediye meclislerinde grup kurma imkanına kavuştu. Kazandığı ilçe sayısını arttırdı. Ellinin üstünde şehirde aday göstermemesine rağmen %5 oranını yakaladı. 11 olan il sayısı 8’e düştüğünden ve destek verdiği Ak Parti mağlup olduğundan kısmen başarısızdır.
Seçimlerden iki hafta kadar önce yazdığımız bir yazıda partilere seçimleri kazanmaları için tavsiyelerde bulunmuştum. Bu tavsiyelerden biri hem Ak Parti’nin hem de MHP’nin aday gösterdiği on kentte anlaşarak, adaylarını tekleştirmeleriydi. Cumhur ittifakı bahse konu on şehrin hepsini kaybetti. Eğer tavsiyemizi dikkate alsalardı on ilin onunu da kazanıyorlardı. Tekrara düşmemek adına kıymetli okurlarıma https://www.habererk.com/yerel-secimlerin-dinamikleri ve https://www.habererk.com/mhp-iyi-parti-ak-parti-chp-zafer-ve-refah-nasil-kazanacaklar makalelerime göz atmalarını tavsiye ederim.