Depremler, gerek etkiledikleri geniş coğrafi alanlar gerekse neden oldukları can ve mal kayıpları bakımından doğal afetler içerisinde en yıkıcı olanlarından biridir. Bu yıkıcı potansiyel nedeniyle, depremlerin önceden tahmin edilmesi, uzun yıllardır bilim insanlarının temel hedeflerinden biri olmuştur. Ancak mevcut bilimsel ve teknolojik bilgi düzeyi, depremlerin zamanını, yerini ve büyüklüğünü kesin olarak önceden belirleyebilecek bir yöntem geliştirmeye henüz olanak tanımamaktadır.
Bugün için en gelişmiş sistemler, yalnızca erken uyarı sistemleri düzeyinde faaliyet gösterebilmektedir. Bu sistemler, bir depremin başlangıcındaki "P dalgaları" olarak adlandırılan ilk sarsıntıları algılayarak, "S dalgaları" gibi daha yıkıcı dalgalar gelmeden önce saniyelerle sınırlı kısa bir süre kazandırabilir. Bu süre zarfında, trenlerin durdurulması, gaz vanalarının kapatılması gibi acil müdahaleler gerçekleştirilebilir. Ancak bu tür sistemlerin “tahmin”den ziyade “erken uyarı” niteliğinde olduğu unutulmamalıdır. Zira gerçek anlamda bir tahmin, deprem oluşmadan çok daha önce ve kesin bilgilerle yapılmalıdır.
Deprem tahmini konusundaki bilimsel çalışmalar, günümüzde yapay zekâ algoritmaları, derin öğrenme modelleri, yer altı sensör ağları ve sismik veri analizi gibi yöntemlerle ilerlemeye devam etmektedir. Özellikle Japonya, ABD ve Türkiye gibi sismik açıdan aktif bölgelerde bu alana yapılan yatırımlar dikkat çekicidir. Bununla birlikte, yer kabuğunun davranışı oldukça karmaşık ve öngörülemezdir. Bu nedenle, bazı araştırmacılar, depremlerin kısa vadeli olarak tahmin edilmesinin mümkün olamayacağını, bu konuda geliştirilen tüm modellerin ancak olasılık temelli senaryolar sunabileceğini ileri sürmektedir. Bilim camiası açısından uzlaşılan temel görüş; kesin tahminin mümkün olmadığı, ancak riskin azaltılması için toplumların afet öncesi hazırlık düzeyinin artırılması gerektiğidir. Bu bağlamda, yapı stokunun güçlendirilmesi, halkın bilinçlendirilmesi ve afet yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi, depreme karşı alınabilecek en etkili önlemler olarak değerlendirilmektedir.
