Türkiye'nin ilk uçak fabrikası 95 yıl önce Kayseri'de açıldı. Atatürk’ün isteğiyle havacılığı geliştirmek için sıkı bir çalışma başlatıldı. İlk olarak 16 Şubat 1925’te “Türk Tayyare Cemiyeti” kuruldu. Halkın büyük ilgisini gören cemiyet, üç ay gibi kısa sürede yurt genelinde 100 şube açtı.
Daha sonra uçak sanayiinin geliştirilmesi için çalışmalar hızlandırıldı. Türkiye, Almanya’nın ünlü uçak üreticisi Junkers’la iletişime geçti. Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Kemaleddin Sami Bey, burada ilk çalışmalara başladı ve Junkers fabrikası hakkında ayrıntılı bilgiler toplayarak üretim kapasitesi, teknik yeterlilik gibi konularda bir rapor hazırladı.
İLK TAYYARE FABRİKASI KAYSERİ'DE KURULDU
Ardından Türkiye ile Alman Junkers arasında 15 Ağustos 1925’te kurulacak fabrikanın sözleşmesi imzalandı. Junkers ve Türk Tayyare Cemiyeti ortaklığıyla Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ) kuruldu. Fabrikanın, Kayseri’ye yapılması kararlaştırıldı.
Türkiye’nin ilk uçak fabrikası TOMTAŞ, 6 Ekim 1926’da açıldı. Fabrikada ilk aşamada 50 Türk ve 120 Alman işçi çalışıyordu. Türk personel, fabrika açılmadan önce Almanya’ya giderek gerekli eğitimi almıştı.
200 YERLİ UÇAK ÜRETİLDİ
Ancak Junkers’la ortaklık çok uzun sürmedi. 3 Mayıs 1928’de Junkers, tüm hisselerini Türk ortağına devrederek projeden ayrıldı. 1931’de bu defa “Kayseri Tayyare Fabrikası” adıyla yola devam edildi. Fabrikada Türk havacılığı için 200 civarında uçak üretildi.
II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle fabrikada üretim yerine bakım ve onarım işlerine ağırlık verildi. Savaş sonrası ise ABD’nin Marshall Planı devreye girdi. Marshall Planı çerçevesinde Türkiye’ye uçak ve motor da verildi. Bu nedenle fabrikada üretim durdu. Fabrika, 1950’de “Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi” olarak hizmet vermeye başladı.
.jpg)
UÇAK SANAYİSİ 1970'Lİ YILLARDA YENİDEN CANLANDI
Türkiye’de uçak sanayisi 1970’li yıllarla beraber tekrar ivme kazanmaya başladı. Yeniden canlanmanın ilk adımı, 28 Haziran 1973’te Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığının (TUSAŞ) kurulmasıyla atıldı. O günden bu yana da önemli gelişmeler kaydedildi.
Türkiye’nin havacılık macerasında gelinen son aşamada “Hürkuş Projesi” büyük öneme sahip. Türk Hava Kuvvetlerinin pilot yetiştirmek için kullandığı yeni nesil eğitim uçaklarına, havacılığın öncü ismi Vecihi Hürkuş’un adı verildi. “Hürkuş Geliştirme Projesi” Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAI) arasında 2006’da imzalanan protokolle başladı. Böylece 2 adet uçar prototip uçak ve 2 adet yapısal test uçağı geliştirildi. Yine uçaklarla ilgili yer destek teçhizatı ve yedek malzeme üretimi de gerçekleştirildi.
HÜRKUŞ GÖKLERDE
29 Ağustos 2013’e gelindiğinde Türkiye’nin ilk temel eğitim uçağı HÜRKUŞ-A havalandı. Bu uçak aynı zamanda Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı (EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden (SHGM) sertifika alan ilk Türk uçağı oldu. HÜRKUŞ-A’ya göre daha donanımlı olan HÜRKUŞ-B ise ilk defa 30 Ocak 2018’de gökyüzü ile buluştu.
Sıra, HÜRKUŞ’un yeni nesil saldırı uçağı HÜRKUŞ-C’ye geldi. Terörle mücadeleye yakın hava desteği sunması amacıyla geliştirilen HÜRKUŞ-C’nin önümüzdeki aylarda üretime girmesi bekleniyor.
