En başta söyleyelim, bu ülkenin üreteceği her şey bizi gururlandırır. Bugün yaşadığımız ekonomik krizin arkasında dünya piyasalarına sürecek üretimlerimizin olmaması yatıyor. Teknoloji üretemeyen ülkeler uluslararası rekabette başarılı olamazlar. Ekonomide önde olan ülkelere bakın, hemen hepsi teknolojik üretimler yapan ülkeler. ABD, Çin, Japonya, Almanya ve diğerleri. Bu ülkeler otomobil üretebiliyor, bilgisayara üretebiliyor, çoğu uçak üretebiliyor, kendi silahını kendileri yapabiliyor. Türkiye'nin de bunların arasına katılması, katma değeri yüksek ürünler üretmesi hepimizin temennisi.
Önceki gün ilk Türk otomobili olarak lanse edilen TOGG'un tanıtımı yapıldı. Aslında daha önce bir Devrim otomobili denememiz var. Şansızlıklar yüzünden yarım kalmış bir teşebbüstür o. O gün bu girişim başarılı olsa bugün otomobil üretiminde çoktan çocukluk safhasını aşmış, yüksek teknolojili ürünlere geçmiş olurduk.
TOGG milli ve yerli otomobil olarak tanıtıldı. Aracın yüzde doksanı montaj. Bu çok önemli değil, zamanla ithal ürünlerin oranı düşer TOGG giderek yerlileşir. Hiçbir şey bir anda olmaz. Yerlileşme bir zaman meselesidir, doğru planlama ile bu da olur. Yeter ki bu yolda bir kararlılık ve samimiyet olsun. Ancak bazı gerçeklerin de toplum tarafından bilinmesi gerekiyor.
Öyle otomobil yaptık demekle olmuyor. Fizibilitesi iyi yapılmamış yatırımlar sonunda zarar olarak milletin sırtına biner. Hasta garantili hastanelerin, araç garantili yol ve köprülerin, yolcu garantili hava alanlarının bugün neye mal olduğunu söylemeye gerek yok. Bugüne kadar hemen hiçbir yatırım hedeflenen yolcu, hasta veya araç sayısını tutturamadı. Bu, yapılan yatırımlarda ne kadar plansız, hesapsız hareket edildiğinin göstergesi.
Otomobil üretimi bunlardan daha maliyetli bir iş. Öyle yılda sekiz bin araç satarak veya üreterek bir fabrikayı ayakta tutamazsınız. Uzmanlar böyle bir yatırımın sürdürülebilmesi için yılda en az seksen- yüz bin araç üretilip satılması gerektiğini söylüyorlar. Türkiye pazarı çok dar, bu kadar araç bu ülkede satılamaz. Dışarıda ise yıllarını bu işe vermiş, belli noktaya gelmiş firmalarla rekabet etmek çok zor. ABD'de de bu sektörde bir sürü iflaslar oldu. Saab ve Volvo bitişin eşiğine geldi. Volvo'yu Çinli yatırımcılar aldı. Nisan battı Renault tarafından satın alındı. Opel aynı sıkıntılar yüzünden Pegouet tarafından alındı.
Avrupa'da otomobil piyasasında büyük bir rekabet var. Elektrikli araç piyasasını Tesla domine ediyor. Alman ve Japon firmalar da bu alanda büyük hazırlıklar yaptılar. TOGG'u tanıtımda ifade edilen fiyata satmak da mümkün değil. Tanıtım ve propaganda için belki birkaç yüz araç ilan edilen fiyata satılabilir fakat bunu kalıcı hale getirmek mümkün değil. Benzer araçların piyasası 1,5 milyon civarında. Ayrıca vatandaş elektriği bedava sanıyor. İstasyonlara gidince, bunun ne kadar yanlış olduğunu anlamak mümkün. Ucuz olması için müstakil eviniz olacak, ona 380 volt elektrik çektireceksiniz o zaman makul bir fiyata aracınızı şarj edebilirsiniz. Elon Musk, evinin üstüne koyduğu güneş panelleriyle aracını şarj ediyor. Bunu kaç kişi yapabilir?
Gazeteler TOGG fabrikasının üretim bandının görüntülerini verdiler. Bantta tek bir araç yok. Zaten üretime başlayan bir fabrikada böyle numunelik bir araç çıkarılmaz. Aynı anda onlarca araç çıkar. Aracın İtalya'da yaptırıldığı, seçim döneminde reklam için birkaç bin sipariş verildiği konuşuluyor. Belli ki asıl mesele üretim değil propaganda. Erdoğan TOGG hamlesi ile toplu iğne üretemeyen bir ülke devraldık şimdi dünyanın kıskandığı ülkeyiz algısına oynuyor. Özgüvensiz bir halkın gururunu okşayan bir adım atıyor. Siyasetçilerin böyle bir yatırıma karşı durması geri teper, ama konuyu bilenlerin bunu vatandaşa anlatması gerekir. Büyük reklamlarla ilan edilen bir Altay tankı projemiz vardı, Koç grubu belli bir noktaya getirdi, sonra ellerinden alındı, bugün yerinde yeller esiyor. Atak helikopteri projesi sonuca ulaştırılamadı. BMC güvenlik güçlerimize kirpi üretecekti unutuldu. TOGG da öyle bir proje olmamalı. Otomobili bugün bizden geride olan ülkeler bile üretebiliyor. Önemli olan rekabet edebilme ve satıştır. Bu olmadığı takdirde ekonomide yeni bir kara delik daha açılmış olur. TOGG bugün için sadece bir seçim malzemesi gibi görünüyor. Umarız sonu Altay tankı veya Atak helikopteri gibi olmaz. Çünkü o kadar çok vaat gördük ki sonu hep hüsran oldu.