Azerbaycan ve Türkiye, tarihi ve kültürel bağları derin köklere dayanan iki kardeş ülke olarak, karşılıklı anlayış ve iş birliği içinde uzun bir geçmişe sahiptir. Bu iki ülke, dil, tarih, kültür ve gelenekler açısından ortak bir mirasa sahip olup, bu bağları daha da güçlendirmek için sürekli çaba göstermektedirler. Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişki, sadece siyasi ve ekonomik alanda değil, aynı zamanda kültürel ve sosyal düzeyde de kendini hissettirmektedir. Bu derin kökler, iki ülkenin halklarının birbirlerine olan yakınlığını ve dostluğunu pekiştirmekte, ortak projeler ve etkinliklerle daha da ileriye taşımaktadır.
Bu güçlü kültürel bağlar, iki ülkenin uluslararası alanda daha etkin ve iş birlikçi bir profil sergilemesine olanak tanımaktadır. Bu iki ülke, kültürel diplomasi ve ortak projeler aracılığıyla, bu tarihi bağları modern bir şekilde yaşatmakta ve gelecek nesillere aktarmaktadır. İki ülkenin kültürel ve sanatsal iş birlikleri, hem bölgede hem de dünya genelinde, kardeşlik ve dostluk mesajlarını güçlendirirken, ortak mirasın korunması ve yayılmasına önemli katkılarda bulunmaktadır. Bu gün de bu ilişkilerin güçlenmesi için farklı kurum ve kuruluşlar kurulmakta ve çeşitli projeler hayata geçirilmektedir; bunlar, iki ülkenin kültürel bağlarını daha da derinleştirirken, ortak hedeflere ulaşmada önemli rol oynamaktadır. Bu doğrultuda, Azerbaycan’ın Türkiye’deki Büyükelçiliğine bağlı Azerbaycan Kültür Merkezi kuruldu. Kültür Merkezi iki ülke arasındaki kültürel etkileşimi daha da ileriye taşıyan projeler ve etkinlikler düzenlemektedir.
BÜYÜKELÇİLİĞE BAĞLI AZERBAYCAN KÜLTÜR MERKEZİ KURULDU
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 6 Ekim 2023 tarihli kararnamesiyle Azerbaycanın Türkiye'de büyükelçiliğine bağlı kurulan bu merkez, Azerbaycan’ın zengin kültürel mirasını tanıtmayı ve gelecek nesillere aktarmayı hedeflemektir. Azerbaycan Kültür Merkezi, iki ülke arasındaki kültürel işbirliğini daha geniş çapta desteklemek amacıyla 1 Nisan 2024 tarihinde resmen faaliyete geçti. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in emriyle Azerbaycan'ın Türkiye Büyükelçiliği'ne bağlı Azerbaycan Kültür Merkezi'nin başkanlığına Taşkent Devlet Pedagoji Üniversitesi'nin Fahri Doktoru Samir Abbasov atandı.
AZERBAYCAN KÜLTÜR MERKEZİ'NİN KURULMA AMACI
Azerbaycan Kültür Merkezi'nin temel amacı, iki kardeş ülke arasındaki kültürel işbirliğini güçlendirmektir. Merkez, Azerbaycan kültürünün, tarihinin ve dilinin Türkiye'de daha geniş kitlelere tanıtılması misyonunu üstlendi. Merkezin açılması iki ülke arasındaki dostluğun ve kardeşliğin en önemli köprülerinden biri haline geldi. Merkezin açılması, sadece kültürel tanıtımı sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda Azerbaycan ve Türkiye arasındaki bağları daha da derinleştirmek yolunda ciddi faaliyetler yapıyor.
Merkez ayrıca, kültürel diplomasi ve uluslararası etkileşim alanında yenilikçi projeler geliştirerek iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da derinleşmesine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. 13 Kasım 2023 tarihinde Ankara’da imzalanan “Kültür Alanında İşbirliği Anlaşması” da bu hedef doğrultusunda önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Anlaşma, karşılıklı kültür günleri, film festivalleri, yarışmalar ve konferanslar gibi etkinlikleri kapsamaktadır. Bu adımlar, iki ülkenin kültürel zenginliklerinin daha da yakınlaşmasına katkıda bulunmayı amaçliyor.
KÜLTÜR MERKEZİ’NİN ETKİNLİK VE PROJELERİ
Merkez, Türkiye ve Azerbaycan arasında kültürel projeler düzenlemektedir. Bu projeler, her iki ülkenin kültürel mirasını yansıtan geniş kapsamlı etkinlikler ve kültürel festivaller içerir. Bu etkinlikler arasında sanat sergileri, konserler ve Azerbaycan kültürü günleri yer almaktadır. Merkez, Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde düzenlediği bu etkinliklerle Azerbaycan kültürünü tanıtmanın yanı sıra, milli kimliğin korunmasına ve iki ülke arasındaki kültürel bağların güçlenmesine önemli katkılar sunmaktadır. Ayrıca, Azerbaycan’ın sanatı, müziği ve edebiyatını Türkiye ile buluşturarak dostluk köprülerini sağlamlaştırmaktadır.
Azerbaycan Kültür Merkezi'nin çeşitli etkinlik ve projelerinden kısaca bahs etmek gerekirse, şunları söyleyebiliriz:
• 29-31 Ağustos tarihlerinde, Azerbaycan Kültür Merkezi tarafından düzenlenen "Azerbaycan Kültür ve Sanat Günü" etkinlikleri Antalya’da başarıyla gerçekleştirildi. Etkinlikte Azerbaycanlı sanatçılar tarafından konserler, dans gösterileri ve monologlar sergilendi. Ayrıca, "Azerbaycan Güzel Sanatları" adlı sergide Azerbaycan kültürü ve sanatı tanıtıldı. Sergide sanatçılara ait eserlerin yanı sıra tarihi kıyafetler ve başlıklar da yer aldı.
• Etkinlikler Marmaris’te, görkemli bir konser programıyla başlamış ve Azerbaycan kültürü tanıtılmıştır. Antik Amfitiyatro Sahnesinde açık havada "Elvedasız Şarkılar" adlı konser yoğun ilgi gördü. Programda Azerbaycan'ın kültürü, tarihi, sanatı ve turizmine ilişkin video materyaller gösterilirken gecenin en ilgi çeken eseri ise "Çırpınırdı Karadeniz" adlı eser oldu.
• Vikipedi'de Azerbaycan’a dair Türkçe bölümler oluşturulmuş ve bu kapsamda "Azerbaycan Milli Basını", Azerbaycan’ın Zengezur Bölgesi ve Zengezur Koridoru hakkında geniş bilgi içeren makaleler düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, Azerbaycan'ın tarihi ve kültürel mirasını tanıtmaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmiştir.
• Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile Azerbaycan müzeleri arasındaki arkeolojik işbirliği konuları tartışılmıştır. Ayrıca, Azerbaycan-Türkiye kütüphane işbirliği ve ortak projeler hakkında görüşmeler yapılmıştır.
• Türkiye’deki yüksek öğretim kurumlarında Azerbaycanlılık merkezlerinin kurulması üzerine görüşmeler yapılmış, ana dil ve edebiyatın tanıtımı, kurslar ve ortak yayın projeleri için işbirliği sağlanmıştır.
• İstanbul’daki müzeler ile Azerbaycan müzeleri arasındaki işbirliği konuları ele alınmış ve İstanbul Üsküdar’daki "Valida Sultan Gemisi"nde "Zengazurum İşçiliği" sergisi açılmıştır.
• Konya ve Azerbaycan bölgeleri arasında işbirliği projeleri ve etkinlikler planlanmış, Konya’da Azerbaycan kültürüne dair projeler ve etkinlikler için anlaşmalar yapılmış, ayrıca "Azerbaycan Kültürü ve Edebiyatı Haftası" etkinlikleri düzenlenmiştir. Nizami Gencevi’nin mirası ile ilgili projeler ve çeviri çalışmaları başlatılmış, Evgenii Bertels’in eseri Türkçeye çevrilmiştir.
KÜLTÜR MERKEZİN PERSPEKTİFLERİ
Merkez, iki ülke arasındaki kültürel iş birliğini güçlendirmek amacıyla Türkiye ve Azerbaycan arasında daha büyük ortak projeler düzenlemeyi planlamaktadır. Bu kapsamda, her iki ülkenin kültürel mirasını yansıtan geniş kapsamlı etkinlikler ve kültürel festivaller gerçekleştirilecektir. Merkez ayrıca, kültürel diplomasi ve uluslararası kültürel etkileşim alanında yenilikçi projeler geliştirerek iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da derinleşmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Bu bağlamda, hali hazırda Merkez Yönetimi tarafından Türkiye’nin farklı kurumlarına resmi ziyaretler yapılmakta ve ileriye dönük iş birliği konuları ele alınmaktadır. Bu ziyaretler, iki ülke arasındaki kültürel ve sanatsal iş birliklerini güçlendiriyor.
Bu tür adımlar, sadece kültürel alanda değil, aynı zamanda iki ülke arasındaki kardeşlik bağlarının her alanda güçlenmesine katkı sağliyor. Azerbaycan ve Türkiye’nin gelecekte de bu tür ortak projelerle kültürel ilişkilerini daha da ileriye taşıyacaklarına şüphe bırakmıyor.
KÜLTÜREL İŞ BİRLİKLERDE GELECEK VİZYON
Bugün, Azerbaycan ve Türkiye, derin tarihî ve kültürel kökleriyle birbirine bağlı iki kardeş ülke olarak, ilişkilerini her alanda güçlendirmeye devam etmektedir. Bu bağlamda, Türkiye'de Azerbaycan Kültür Merkezi’nin kurulması ve yürütülen projeler, iki ülke arasındaki kültürel iş birliğini daha da ileriye taşıyan önemli adımlar olarak öne çıkmaktadır. Kültürel diplomasi ve ortak projeler aracılığıyla, Azerbaycan’ın zengin kültürel mirası Türkiye'de tanıtılmakta ve bu miras, her iki ülkenin halklarına aktarılmaktadır.
Merkezin düzenlediği etkinlikler ve projeler, iki ülkenin ortak kültürel mirasını yansıtmakta, kültürel ve sanatsal bağları güçlendirmekte ve dostluk köprülerini pekiştiriyor. Özellikle sanat sergileri, konserler ve kültürel festivaller gibi etkinlikler, Azerbaycan kültürünü Türkiye’de daha geniş kitlelere tanıtıyor. Ayrıca, çeşitli kurum ve kuruluşlarla yapılan iş birliği ve resmi ziyaretler, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleşmesine ve daha geniş çapta ortak projelerin hayata geçirilmesine katkıda bulunmaktadır.
Sonuç olarak, Azerbaycan ve Türkiye arasındaki bu güçlü kültürel bağlar, sadece iki ülke arasındaki dostluğu ve kardeşliği değil, aynı zamanda uluslararası alandaki kültürel etkileşimi de pekiştiriyor. Her iki ülkenin, bu tür ortak projelerle kültürel ilişkilerini gelecekte daha da
ileriye taşıyacakları ve bu süreçte önemli bir rol üstlenecekleri kesin. Bu güçlü iş birliği, hem kültürel zenginliklerin korunmasına hem de yeni nesillere aktarılmasına katkı sağlayarak, uluslararası arenada daha etkin ve iş birlikçi bir profil çizmelerine olanak tanımaktadır.
Şehla Aslan,
Araştırmacı Yazar,
Gazi Üniversitesi, doktora adayı