Çin ucuz mal imal etmek ve pazarlamak için ucuz iş gücü olarak Uygur Türklerini kullanıyor. Böyle bir firmada çalışan Uygurlar, fişlere yardım çığlıkları yazdı.
Çin’in popüler alışveriş sitelerinden Shein Türkiye’de gittikçe rağbet görüyor. Ama sosyal medyada ortaya atılan ‘Uygur Türklerini zorla çalıştırıyorlar’ iddiaları ise kafa karıştırıyor. Bazı kullanıcılar ise kıyafet etiketlerinde yardım çığlığı notlarına rastladıklarını de belirtiyorlar.
Shein’den alışveriş çılgınlığı hızla sürerken ortaya yeni bir iddia atıldı. İddialara göre Shein, şirketinde Uygur Türklerini çok düşük bir maaşla, zorbalıkla ve hatta zorla çalıştırıyor. Bir tüketicinin kendisine gelen kıyafet etiketinde “need your help-yardımınıza ihtiyacım var’!”yazdığı iddiasıyla sosyal medyada yaptığı bir paylaşım dikkat çekti.
Tüm bu tartışmalar sürerken Teyit.org Org önceki gün konu ile ilgili ‘Fotoğraf Uygur işçilerin Shein etiketlerindeki yardım çağrılarını mı gösteriyor?’ başlıklı bir yazı yayınladı. Yazıda şu ifadelere yer verildi:
“Çinli hızlı moda markalarından Shein’in fabrikasındaki Uygur çalışanların, yardım istemek için etiketlere çeşitli mesajlar yerleştirdikleri iddiası sosyal medyada çok kez paylaşıldı. İddiaya göre etiketlerdeki ‘yardımınıza ihtiyacım var- need your help’ ifadesi, fabrikalarda zorla çalıştırılan Uygur işçilerin gizli bir yardım çağrısıydı.
Etikette geçen tam ifade şu şekilde: Tumble dry. Don’t dry clean. Due to the water-saving technology, need your help washing with the soft detergent at the first time to make the goods softer.
İmdat Notun Türkçe Çevirisi : Kurutucuda kurutulabilir. Kuru temizleme yapmayın. Su tasarrufu teknolojisi nedeniyle, ürünleri daha yumuşak hale getirmek için ilk seferde hassas deterjanla yıkama konusunda yardımınıza ihtiyacımız var. Etiketteki ifadeler bir bütün şeklinde okunduğunda ‘yardımınıza ihtiyacım var- need your help’ ifadesi, kulağa su tasarrufu konusunda hassasiyet gösterilmesi ve çamaşır yıkama talimatına uyulması için tüketicilere iletilen bir rica gibi geliyor.”
“DİŞİM AĞRIYOR” ETİKETİ 2014’TEN BERİ DOLAŞIMDA
Paylaşımlarda, yine TikTok’ta viral olan ve üstünde “dişim ağrıyor- I have dental pain” yazan başka bir etiket daha var. Bu etiketten de markayı anlamak mümkün değil.
Tersine görsel arama sonucu, bu etiket görselinin 2014’ten beri dolaşımda olduğunu ve belli aralıklarla da “komik kıyafet etiketleri” başlığı altında paylaşıldığını gösteriyor. 2014’te ilk paylaşımı yapan Reddit kullanıcısı, notu Çin’den aldığı bir kıyafetin etiketinde gördüğünü belirtmiş. Bu etiketin de Uygur işçilerin gizli bir yardım çağrısı olduğunu gösteren herhangi bir kanıt yok. “ denildi.
SHEİN İDDİALARI REDDEDİYOR
Shein, TikTok hesabında yayınladığı bir açıklamayla videolarda yer alan iddiaların doğru olmadığını söyledi. Açıklamasında “Son zamanlarda TikTok’ta Shein hakkında yanıltıcı ve yanlış bilgiler içeren birkaç video yayınlandı” ifadelerini kullanan şirket, “Tedarik zinciri konularını ciddiye aldığımızı açıkça belirtmek isteriz. Tavizsiz Etik İlkelerimiz tedarikçilerin çocuk işçi ya da zorla işçi çalıştırmasını yasaklıyor ve bu kurallara uyulmamasına müsamaha göstermiyoruz” dedi.
Bloomberg, 2022’de Shein’in Sincan Uygur Özerk Bölgesinde toplanan pamuklarla üretilen giysiler sattığına dair kanıtlar buldu. Shein’in ABD’deki internet sitesinden alınan iki giysi örneği üzerinde yapılan izotop testleri, pamuğun Uygur nüfusunun yoğun olduğu Sincan Uygur Özerk Bölgesinde yetiştirildiğini ortaya koydu. Forced Labour Fashion, bu pamuğun Uygurların zorla çalıştırılması ile bağlantılı olma riskini yüksek olarak değerlendiriyor. (PATRONLAR DÜNYASI EDANUR AKTÜRK AYKOL)
SÖZ KONUSU İDDİALAR HİÇ BİR ZAMAN KANITLANAMADI. ANCAK BU ETİKETLER SOSYAL MEDYADA DOLAŞMAYA DEVAM EDİYOR
