Depremler, doğrudan müdahale edilemeyen doğa olayları olsa da, doğru ve bilinçli davranışlarla hayatta kalma şansını artırmak mümkündür. Ancak ne yazık ki, deprem anında yapılan bazı yaygın hatalar, ciddi yaralanmalara veya can kaybına neden olabiliyor. Uzmanlar, afet sırasında refleksle yapılan bu yanlışları önlemek adına kamuoyunu bilgilendirme gereği duyuyor. İşte deprem anında kesinlikle yapılmaması gereken davranışlar ve teknik detaylar:
1. Asansör Kullanmak: Deprem anında ya da hemen sonrasında asansöre binmek büyük bir tehlike oluşturur. Sarsıntı sırasında elektrik kesintisi yaşanabilir ve asansör kuyu boşluğunda sıkışabilirsiniz. Ayrıca bina hareket halindeyken asansör mekanizmasında arıza meydana gelmesi olasılığı yüksektir.
2. Merdivene veya Çıkışa Koşmak: Özellikle çok katlı yapılarda merdivenler en zayıf taşıyıcı bölgelerdendir. Binanın salınımı sırasında merdiven boşlukları çökebilir. Deprem sırasında binadan çıkmak için koşmak yerine, yapının içinde “çök-kapan-tutun” tekniği uygulanmalıdır. Bu teknik, kişinin vücut profilini küçülterek düşen cisimlerden korunmasına yardımcı olur.
3. Cam Kenarlarında veya Raf Altlarında Durmak: Pencereler, vitrin camları ve yüksek raflar, deprem anında kırılarak veya devrilerek ciddi yaralanmalara neden olabilir. Deprem başladığında pencere ve ağır eşya yakınlarından hızla uzaklaşılmalı, mümkünse iç duvar kenarlarında veya sağlam mobilya yanlarında pozisyon alınmalıdır.
4. Açık Alanlarda Elektrik Direklerine Yaklaşmak: Deprem sırasında dışarıda olanlar için de bazı riskler vardır. Özellikle elektrik direklerinden, reklam panolarından ve ağaçlardan uzak durulmalıdır. Sarsıntıyla birlikte bu yapılar devrilebilir veya elektrik hatları koparak ölümcül sonuçlar doğurabilir.
5. Araç Kullanırken Panik Yapmak: Araç kullanırken depreme yakalanan bireyler, ani fren yapmamalı ya da trafiğin ortasında durmamalıdır. Güvenli bir şekilde yolun kenarına çekilerek araç içinde beklenmeli, sarsıntı geçene kadar araç terk edilmemelidir. Tünel, köprü ve viyadük altlarında kalınmaması gerekir.
6. Telefon Hatlarını Gereksiz Meşgul Etmek: Deprem sonrası cep telefonu hatları yoğunlaşabilir. Bu, acil yardım ekiplerinin iletişimini olumsuz etkiler. Bu nedenle, yalnızca acil durumlar için kısa mesajlaşma ya da internet tabanlı uygulamalarla iletişim kurulması önerilir. Acil olmayan aramalarla hatları meşgul etmek büyük bir yanlıştır.
7. Sosyal Medyada Yanlış Bilgi Paylaşmak: Doğruluğu teyit edilmemiş bilgilerin sosyal medyada paylaşılması, halk arasında paniğe neden olabilir ve kurtarma çalışmalarını olumsuz etkileyebilir. Yetkili kurumların açıklamaları dışında bilgi yaymak, hem etik olmayan hem de hukuki yaptırımı olan bir davranıştır.
