Deniz Emniyeti Derneği adına konuşan Kaptan Mustafa Can, Türk boğazlarındaki yoğun trafiği azaltmak ve potansiyel kazalara karşı alınabilecek güvenlik önlemlerini içeren bir video yayınladı. Videoda, boğazlardaki trafiği rahatlatacak çözümler ve seyir güvenliğini artırmak için öneriler detaylıca ele alındı.
Türk Boğazları Konumuz
Gereksiz trafik yoğunluğunu ve gereksiz emniyet amaçlı eskort römorkörlerini konuşacağız. Türk boğazlarından her yıl yaklaşık 50.000 gemi geçmektedir. Özellikle İstanbul Boğazı'nda kıyılarındaki yapılaşmanın yoğun olması ve suların seyir açısından tehlikeli bulunması konuları öne çıkmaktadır. 1994 yılında getirilen düzenlemeler doğrultusunda, tüm gemilerin giriş ve çıkışları Montrö Türk Boğazları Sözleşmesi'ne göre yapılmaktadır. Bu anlaşmaya göre alınması gereken gereksiz trafik yoğunluğu ve gereksiz emniyet amaçlı eskort römorkörleri konusunu ele alacağız.
Geçmişte Golden Frank üzerinden alınan ücretler yaklaşık geçen seneye kadar onda biri, hatta beşte biri oranındaydı. 2023 yılında yapılan 5-6 kat artışlarla bu seviyeye oldukça yaklaşılmıştır. Bu yıl da artırılarak Golden Frank seviyelerine ulaşması beklenmektedir. Bu kararı alan otoriteyi tebrik ediyor ve aldığı bu uluslararası sorun çıkarabilecek kararın zamanlamasını mükemmel bir şekilde yaparak “su akar, Türk bakar” lafını refah seviyesini yükseltmek adına uygulamaya koyduklarını belirtiyoruz.
Türk boğazlarından geçen, önce 250-300 metre arası tankerlere eskort römorkör sağlanıyordu. Geçmiş yıllarda bu hizmet 6.000 dolara sağlanırken, daha sonra 7.500 dolara yükselmiş ve halen bu rakamda devam etmektedir. Ancak bu gemiler karaya oturduğunda veya tehlikeli bir duruma geldiğinde eskort römorkör onları kurtarma yardımı adı altında kurtararak ek ücret talep etmekteydi. Şimdi bu eskort römorkörlerin sayısı önce 200 üzerine çıktı, sonra 150'ye indi. Gelecek yıl ise bu sayının 250’ye ulaşması ve artmaya devam etmesi öngörülmektedir.
Peki, bunun artıları ve eksileri nelerdir?
Bir römorkörün boğazda gidip gelmesi İstanbul Boğazı için 3 saat yakıt harcamak anlamına gelir. Personel yorulacak; kurtarma yardımı gerektiğinde, ayrıca bir sıkıntı yaşanacak, çünkü personel kurtarma yardım esnasında istirahat edemediği için yorgun personelle hizmete devam etmek zorunda kalacaktır.
Deniz Emniyeti Derneği olarak, Türk boğazlarında artık "yüzer gezer" dediğimiz römorkör sistemine geçilmesini öneriyoruz. Nedir bu yüzer gezer römorkörler? Römorkörlerimizin maksimum hızı 12 knot olup, özellikle büyük konteyner gemilerini yakalamaları çok zordur; zira bu gemilerin hızları 15 knot ve üzerindedir. Dolayısıyla, hızlarına yetişemeyecekleri gemilere eskort verilemiyor. Bu durumda eskort hizmeti geminin oldukça gerisinden başlayarak takip edilmektedir.
Eğer boğazın 6 veya 7 noktasında sürekli bekleyen römorkörler hazırlarsak, örneğin Poyraz, Büyükdere, Beykoz, Kanlıca, Beşiktaş önleri ve Haydarpaşa gibi bölgelerde bu römorkörler, saniyeler içinde tehlike anında hareket edebilir. Kazalarda gemilere römorkörlerin müdahalesinin sıfıra yakın olduğunu gözlemledik. Yani olay gerçekleştikten sonra römorkörler kurtarma yardımında hizmet vermektedir.
Bu sistemde, bekleyen römorkörün harekete geçip ulaşması ile diğer römorkörün müdahalesi arasında fark yoktur. Fark yalnızca boğazdaki trafiğin azalması olacaktır.
Bu sistemin uygulanmasıyla:
- Kurtarma yardımı için bekleyen römorkörlerin personeli dinç ve hazır bekleyecek.
- Yakıt tasarrufu sağlanacak.
- Bütün gemilere hizmet vereceğinden yıllık kıyı emniyet gelirleri önemli oranda artacaktır. Bu römorkörler tüm gemilere aynı hizmeti verdiğinde her birinden alınacak 1.000-7.500 dolar arası ücretle yılda 50.000 gemi geçişiyle bütçeye katkı sağlanacaktır.
Gemi acentesi olarak, çevreye vereceğimiz zararlar özellikle petrol kirliliği veya binalara çarpma durumunda oluşacak ek cezai koşulları kabul ediyoruz. Bu durumda kıyı emniyetinin yapacağı hizmetler için ayrıca para alınmayacaktır. Bu kadar basit bir durumdur. Böylelikle, kıyı emniyeti bütçesine 100 milyon dolardan fazla gelir sağlanacak ve römorkörlerin çok daha efektif kullanılmasının önü açılacaktır.
