YSK’nın 5 Temmuz 2018 itibarıyla kesin sonuçları açıklamasıyla bir seçimi daha geride bıraktık. Birçok kez ilçe seçim kurullarında görev yapmış birisi olarak seçimlere; seçim sırasında şaibe karıştırılmadığına inanlardanım. Seçime müdahale, seçimde değil seçim öncesinde seçmenin tercihinin iktidar tarafından çeşitli algı operasyonları ile manipüle edilmesi yoluyla yapılmıştır.
24 Haziran seçimleri ile yeni bir döneme girdik. Meclisin işleyişi ile ilgili bildiklerimizi yeniden gözden geçirmek ve bu işleyişi hakkındaki bilgilerimizi tazelemek amacıyla yapmış olduğumuz incelemeyi okurlarımız ile paylaşmak istedik.
24 Haziran seçimleri ile birlikte 600 vekil seçilerek Meclis'e girmeye hak kazandı. Kesin sonuçlara göre; AK Parti 295 vekil, CHP 146 vekil, HDP 67 vekil, MHP 49 vekil, İyi Parti de 43 vekil çıkardı. Bu tabloya göre yeni sistemde TBMM'in işleyişi için aranacak sayılar hesaplandığında;
Salt Çoğunluk; TBMM üye tam sayısının yarısından en az 1 fazla olan 301’dir.
Toplantı Yeter Sayısı; meclis'in toplanabilmesi için üye tam sayısının en az 3 te 1’i olan 200’dür
Karara Yeter Sayısı; TBMM’de toplananların salt çoğunluğunun karar yönünde oy kullanması gerekir. Salt çoğunluk sayısı hiçbir zaman TBMM’nin dörtte birinin bir fazlasından az olmamalıdır. Buna göre, karar yeter sayısı, 151’dir.
Anayasa Deşikliği Yeter Sayısı; referandum gerekmeksizin Anayasa değişikliği için karar yeter sayısı 400, Anayasa değişikliğinin referandum yoluyla yapılabilmesi için ise 360’dır.
Yüce Divana Sevk; TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun, yani en az 301 milletvekilinin vereceği önergeyle cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılması talep edilebilecek, üye tam sayısının beşte üçünün, yani 360 vekilin oyuyla soruşturma açılmasına karar verilecek ve soruşturma açılmasının ardından Yüce Divan'a sevk için ise üçte iki çoğunluk olan 400 milletvekilinin desteği gerekiyor.
Erken Seçim Kararı; TBMM'nin erken seçim kararını ise beşte üç çoğunluk, bir başka deyişle üye tam sayısı 600 olan Meclis'te 360 oyla alınabiliyor.
Cumhurbaşkanının, seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis, seçimlerin yenilenmesine karar verirse cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilecek.
Yeni dönemde TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "yazılı soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacaktır. Gensoru kurumu yeni dönemde olmayacaktır.
Bu tablodan çıkan sonuca göre iktidar partisi rutin işlerde kanun çıkarırken zorluk çekmeyecektir. Kendi vekil sayısı; toplantı yeter sayısı olan 200’ün ve asgari karar sayısının olan 150’nin üzerinde olduğundan kolayca kanun çıkarabilir. Ancak önemli hususlardaki kanunlarda salt çoğunluk gerektiğinde gerekli sayı olan 301’e ittifakın mecliste devam etmesi halinde MHP’nin desteği ile ulaşabilecektir. İktidar, ittifakın kayıtsız ve şartsız devam etmemesi halinde öncelikle MHP olmak üzere diğer partiler ile uzlaşma arayacaktır.
Ancak iktidar partisinin kanun çıkarma konusunda ki rahatlığının yanında yeni dönemde gerekli Anayasa değişiklikler için aynı şeyleri söylememiz mümkün değildir. AKP ve MHP çoğunluğu Anayasa değişikliklerini referandum yoluyla dahi gerçekleştirmeye yeterli değildir. İktidar referandum gerekmeksizin Anayasa değişikliği yapmak için AKP, MHP ve İYİ Parti milletvekili sayısı 400’ü bulmadığından ve bu partilerin HDP ile birlikte hareket edeceği düşünülemeyeceğinden, AKP mutlak suretle CHP ile uzlaşmak zorundadır. Referandum yoluyla anayasa değişikliği için 360 milletvekiline ihtiyaç vardır. İktidar bu sayıya ulaşmak için ya CHP yada MHP ve İYİ Parti ile işbirliği yapması gerekir. Bir diğer bizce uzak ihtimal ise AKP’nin HDP ile Anayasala değişikliğinde birlikte hareket etmesidir.
Önümüzdeki dönemde Yüce Divanı Sevk hususunun gerçekleşmesi mümkün değildir. MHP dahil diğer AKP dışındaki tüm partiler birlikte hareket etseler (ki bu mümkün değildir) 301 milletvekili imzası ile önerge verilebilir. Ancak bu önergenin kabul edilmesi için gerekli olan 360 sayısına, MHP dahil tüm muhalefet partileri ulaşamayacağından soruşturma açılması kararı meclisten çıkmayacaktır.
Yine mevcut aritmetiğine göre MHP dahil tüm muhalefet partilerinin oyu gerekli olan 360 sayısına ulaşamadığından TBMM’nin erken seçim kararı alması iktidar istemediği müddetçe mümkün değildir. İktidarında erken seçim için meclis kararına ihtiyacı yoktur. İstemesi halinde zaten bunu Cumhurbaşkanı vasıtasıyla meclis kararına gerek olmaksızın yapabilecektir.
Görünen o ki; iktidar istemediği müddetçe bir beş yıl daha AKP ve Sn. Recep Tayip Erdoğan iktidarı ile birlikteyiz. Bu durum mevcut TBMM aritmetiğinin ve yeni Cumhurbaşkanlığı sisteminin sonucudur.
Her şeye rağmen milletimizin AKP iktidarına, TBMM açısından mutlak bir çoğunluk vermemesi ve iktidarı Anayasa değişikliklerinde diğer partiler ile uzlaşmak zorunda bırakması seçim sonuçlarının sevindirici yönüdür. Milletimiz güçlü bir iktidar ister iken iktidarın çoğulcu demokrasiyi göz ardı etmemesini istemiştir. İnşallah iktidar milletimizin mesajını doğru anlamıştır.
