İhsan Doğramacı 1965 yılında neden başbakan olamadı? 1983 yılında neden dışişleri bakanlığını reddetti?

Bugünkü yazımda tarihe ışık tutabilmek amacıyla önemli bir bilgiyi okuyucularımla paylaşmak istiyorum.

Kamuoyunda Prof.Dr. İhsan Doğramacı'nın 1965 yılında Başbakanlığı ve 1983 yılında ise Dışişleri Bakanlığını kabul etmediği dillendirilmektedir.

Başbakanlık koltuğunu kabul etmediği söylentileri gerçekleri yansıtmamaktadır.

1965 yılında Doğramacı'nın Başbakanlığını Millet Partisi Genel Başkanı ve Ankara Milletvekili Osman Bölükbaşı önlemiştir.

1983 yılında iktidara gelen ANAP'ın Genel Başkanı Turgut Özal devrin Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından Hükümeti kurmakla görevlendirilmiş, yani Başbakan olmuştur.

Cumhurbaşkanı Evren Başbakan adayı Özal'a "Prof.Dr. İhsan Doğramacı dünyaca tanınan bir insan. Arapça dahil bir-kaç lisanı iyi biliyor. Dışişleri Bakanı olması ülkemiz için faydalı olur."

Evren'in talimatını dikkate alan Özal Filipinlerde uluslararası bir toplantıda bulunan YÖK Başkanı Prof. Dr. İhsan Doğramacı ile telefonla temasa geçiyor ve Evren'in talimatı çerçevesinde kendisine Dışişleri Bakanı olmasından memnuniyet duyacağını ifade ediyor.

Doğramacı cevaben ise "Nazik davetinize çok teşekkür ederim. Yeni YÖK Başkanı oldum. Eğitim ve öğretim alanında ülkeme hizmet etmek istiyorum. Arapçayı en az benim kadar iyi bilen Büyükelçi Vahit Halefoğlu'nu Dışişleri Bakanlığına atamanızı hararetle tavsiye ediyorum" cevabını veriyor.

Böylece Moskova Büyükelçisi Vahit Halfeoğlu Turgut Özal Başkanlığında kurulan Hükümet'te Dışişleri Bakanı oluyor. (1983-1987)

Eğer ANAP kurulurken Londra Büyükelçisi Rahmi Gümrükçüoğlu parti kurucu üyeliğini kabul etseydi Dışişleri Bakanı olması kuvvetle muhtemeldi.

Eski Devlet Su İşleri Genel Müdürü Süleyman Demirel 28 Kasım 1964 tarihinde yapılan Adalet Partisi kongresinde Genel Başkanlığa seçildi.

3’ncü İnönü Koalisyon Hükümeti işbaşındaydı.

Devrin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Çankaya Köşkünde bir yuvarlak masa toplantısı

( huzur toplantısı ) yaptı.

Cumhurbaşkanı Gürsel toplantıya Başbakan İsmet İnönü, Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Ahmet Oğuz, Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı ve Yeni Türkiye Partisi Genel Başkanı Ekrem Alican'ı davet etti.

Çiçeği burnundaki Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel yuvarlak masa toplantısında söz alarak "İnönü Hükümeti ciddi partizanlık yapmaktadır. Memlekette huzursuzluk var, pahalılık var. İnönü Hükümetinden kurtulmaya mecburuz." dedi.

Demirel'e cevap veren Başbakan İnönü " Hükümeti düşürmenin yeri Çankaya Köşkü değil, Meclis’tir. Buyurunuz Meclis'e geliniz ve demokratik yollardan beni düşürünüz. Üstelik ize güçlük de çıkarmayacağım."

Aslında İsmet Paşa doğru olanı yapmıştı.

Demirel, 10 Ekim 1965 tarihinde yapılacak olan genel seçimlere İnönü'nün Başbakanlığında gitmek istemiyordu.

Küçük partileri koruyan ve kollayan "Milli Bakiye" seçim sistemi ilk ve son defa 1965 seçimlerinde uygulandı.

AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Ahmet Oğuz, Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı ve Yeni Türkiye Partisi Genel Başkanı Ekrem Alican'ı tek tek ziyaret ederek tarafsız bir Başbakan’ın başkanlığında 4 dört partiden oluşan bir koalisyon seçim hükümetinin kurulmasını teklif etti.

CKMP, MP ve YTP Demirel'in teklifini olumlu buldular.

İsmet İnönü 25.12.1963-20.02.1965 yıllarında görev yapan 3ncü Koalisyon Hükümetini kurmuştu.

İnönü CHP ve bağımsız milletvekillerinden oluşan bir koalisyon hükümeti kurmak mecburiyetinde kalmıştı.

Meclis'te yapılan güven oylamasında bütçenin reddedilmesi üzerine Başbakan İnönü istifasını Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e sundu.

AP, CKMP, MP ve YTP Genel Başkanları ortak bir toplantı yaparak tarafsız bir Başbakan arayışına girdiler.

AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İhsan Doğramacı'nın önce Cumhurbaşkanı Gürsel tarafından Kontenjan Senatörlüğüne ve daha sonra da Başbakanlığa getirilmesini teklif etti.

Demirel'in teklifine Millet Partisi Genel Başkanı ve Ankara Milletvekili Osman Bölükbaşı, Doğramacı’nın Başbakanlığına şiddetle karşı çıktı ve "Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığından başka bir özelliği olmayan ve siyasi bir tecrübesi bulunmayan Doğramacı'nın CHP gibi bir ana muhalefet partisi karşısında Başbakanlık yapıp yapamayacağını zekânızın takdirine bırakıyorum." dedi.

Böylece İhsan Doğramacı Osman Bölükbaşı'nın şiddetli muhalefeti karşısında maalesef Başbakan olamadı.

İhsan Doğramacı'nın Başbakanlığı kabul etmediği söylentileri gerçekleri yansıtmamaktadır.

1961 Anayasasına göre Başbakan olabilmek için parlamenter olmak mecburiyeti vardı.

AP, CKMP, MP ve YTP Genel Başkanları sonunda Kayseri Bağımsız Senatörü, Eski Gümrük ve Tekel Bakanı, eski Bonn, Londra, Vaşington ve Madrid Büyükelçi si, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın soyundan, Birinci Dünya Savaşına katılma fetvasını veren Şeyhülislam Ürgüplü Hayri Efendi'nin oğlu Suat Hayri Ürgüplü'nün Başbakanlığı üzerinde anlaşmaya vardılar.

Yeni kurulan Ürgüplü Hükümetinde sadece AP Genel Başkanı Süleyman Demirel Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. (2O Şubat 1965-27 Ekim 1965)

Diğer siyasi parti genel başkanları Ürgüplü Koalisyon Hükümetinde görev almadılar.

İHSAN DOĞRAMACI KİMDİR?

3 Nisan 1915 Erbil, 25 Şubat 2010, Ankara)

1915 yılında Erbil'de doğdu.

İlkokulu Erbil'de, ortaokul ve liseyi Beyrut Amerikan Kolejinde okudu.

Beyrut Amerikan Kolejinde, sürgün hayatı yaşayan 150'liklerden Refik Halid Karay ve Dr.Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın öğrencisi oldu.

Bağdat Tıp Fakültesinde 3 yıl öğrenim gördü ve daha sonra naklini İstanbul Tıp Fakültesine aldı.

1938 yılında İstanbul Tıp Fakültesinden mezun oldu.

Ankara Numune Hastanesinde çocuk hastalıkları uzmanlığı eğitimi aldı.

ABD'nin çeşitli şehirlerinde bilgi ve görgüsünü arttırdı.

Milli Eğitim Bakanı Dr. İbrahim Öktem'in özel gayretiyle Ankara Üniversitesine bağlı 2 nci bir tıp fakültesi olan Hacettepe Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesi'nin kurulmasını sağladı.(1963)

Başbakan Süleyman Demirel'in desteğiyle 1967 yılında Hacettepe Üniversitesini kurdu.

Devlet Başkanı Kenan Evren'in desteğiyle 1981 yılında YÖK'ün kurucu başkanı oldu.(1981-1992)

Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve Başbakan Turgut Özal'ın yardımlarıyla Türkiye'nin ilk vakıf üniversitesi olan Bilkent Üniversitesini faaliyete geçirdi.

DOĞRAMACI 12 EYLÜL'DEN SONRA DEMİREL'İ NEDEN ZİYARET ETMEK İSTEMEDİ?

12 Eylül 1980 darbesinden sonra Süleyman Demirel eşi Nazmiye Hanım ile birlikte Hamzaköy'deki askeri tesislerde zorunlu ikamete tabi tutuldu.

Demirel eşiyle birlikte bir aylık zorunlu sürgünden sonra Güniz Sokak'taki evine geri döndü.

Eski siyasiler ve halk Güniz Sokak'a giderek eski Başbakan Süleyman Demirel'e geçmiş olsun dileklerini sundular.

Doğramacı, kendisini 1965 yılında Başbakan yapmak isteyen, 1967 yılında Hacettepe Üniversitesini kurduran hamisi Süleyman Demirel'e geçmiş olsun ziyaretine gitmek istemiyordu.

Herhalde darbeci Kenan Evren'in şerrinden korkuyordu.

1990-1991 yıllarında Doğramacı'nın damadı Büyükelçi Hatay Savaşçı'nın maiyetinde Varşova (Polonya) Büyükelçiliğimizde görev yaptım.

Damat uBüyükelçi Savaşçı'nın bizzat bana anlattığına göre ve damadının ısrarları üzerine Doğramacı kerhen Güniz Sokağa giderek giderek Demirel'e ve eşi Nazmiye Hanım'a geçmiş olsun dileklerini iletmiş.

Doğramacı'nın bu ikircikli tutumunu ve vefasızlığını Eylül-1991 'de DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel'e bizzat anlattım.

Demirel , "Biliyorum Vahit biliyorum, hepsini biliyorum." dedi.

Değişen bir şey oldu mu?

"Eski tas, eski hamam. Sadece tellaklar değişti."

95 yaşında vefat eden Doğramacı evli ve 3 çocuk